Chứng Tự Kỷ Giả

Hiện nay rất nhiều bậc phụ huynh có những phán đoán nhầm lẫn khi cho rằng con mình có khả năng bị mắc chứng tự kỷ. Bài viết sau sẽ giúp các bậc phụ huynh, giảng viên và sinh viên hiểu rõ hơn về hội chứng tự kỷ, để phân biệt trẻ tự kỷ và những trẻ khác.

Cách phòng ngừa bệnh tự kỷ ở trẻ

Một số nghiên cứu chứng minh, 3 năm đầu đời là giai đoạn phát triển then chốt của trẻ, não bộ cần được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng. Trong giai đoạn này, các tế bào não có thể tạo ra tới 1.000 kết nối mới mỗi giây, giúp phát triển chức năng não bộ và khả năng nhận thức của trẻ.

Những dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của não bộ như: DHA, AA, taurine, lutein… Một số nghiên cứu mới đây cũng cho thấy vitamin E tự nhiên có vai trò quan trọng đối với sự phát triển não bộ, giúp tăng các kết nối tế bào não, hỗ trợ khả năng học hỏi của bé. Bổ sung đầy đủ những chất này giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tự kỷ ở trẻ.

Tạo môi trường phát triển tốt nhất

Môi trường sống ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển của trẻ, môi trường lành mạnh giúp trẻ phát triển thể chất và tinh thần tối ưu, ngược lại nếu trẻ sống trong môi trường không tốt sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, việc hình thành tính cách, và lối suy nghĩ của trẻ. Các bậc phụ huynh nên chú ý đến môi trường sống của trẻ để con có cơ hội được vươn mình lớn lên một cách tự tin và hoàn hảo. Những trường hợp mắc bệnh tự kỷ ở trẻ nặng, ba mẹ nên đưa bé đi khám để được điều trị kịp thời.

Với mong muốn đồng hành cùng các gia đình có trẻ mắc tự kỷ, Bệnh viện Hồng Ngọc đã triển khai dịch vụ thăm khám và điều trị cho trẻ tự kỷ và nhận được nhiều tin tưởng của các bậc phụ huynh.

Trực tiếp thăm khám và điều trị tự kỷ cho trẻ tại Hồng Ngọc là

Đỗ Trọng Thiện, chuyên gia trong lĩnh vực điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ và chậm nói ở trẻ. Bác sĩ Thiện

đã tiếp nhận và điều trị khỏi cho hàng trăm ca bệnh khó về tâm lý trẻ em:

Trẻ thu mình, ngại giao tiếp xã hội

Trẻ không thể ngồi yên, chân tay cử động liên tục

Có những hành vi bất thường như chỉ thích mặc một kiểu quần áo, chỉ ngồi một chỗ…

Tự kỷ (Autism) là những rối loạn phức tạp của phát triển não bộ. Những người bị tự kỷ có thể ảnh hưởng đến cuộc sống, học tập, sinh hoạt giao tiếp và đôi khi làm ảnh hưởng đến người khác. Vậy hội chứng tự kỷ (Autism) là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu bệnh tự kỷ là gì? Mời quý độc giả cùng tìm hiểu qua bài viết sau.

Tự kỷ (Autism) là một rối loạn phát triển thần kinh đặc trưng bởi sự giao tiếp và tương tác xã hội kém, các hành vi lặp đi lặp lại và rập khuôn. Triệu chứng đã bắt đầu từ thời thơ ấu và phát triển dần theo thời gian nếu không được chữa trị kịp thời. [1]

Tự kỷ được chia thành 2 loại là:

Không. Tự kỷ không phải là bệnh mà chỉ là bộ não của bạn hoạt động theo cách khác với những người xung quanh bạn và nó mặc định từ lúc bạn sinh ra. Tự kỷ không phải là một tình trạng bệnh có phương pháp điều trị hoặc chữa bệnh, nên người bị hội chứng tự kỷ lại rất cần được hỗ trợ về mặt tinh thần lẫn thể chất. [2]

Ngoài ra, hội chứng tự kỷ một phần cũng do yếu tố di truyền từ hội chứng nhiễm sắc thể X dễ gãy và những thay đổi hiếm gặp trong mã di truyền, yếu tố này chiếm khoảng 10-20%. [3]

Hội chứng Asperger là rối loạn về phát triển thần kinh, tâm lý, suy giảm khả năng giao tiếp và khả năng tương tác xã hội. Trẻ có thể có trí thông minh ở mức trung bình hoặc có thể vượt trội hơn với người khác và hoàn toàn không bị mất khả năng ngôn ngữ.

Biểu hiện sớm của người hội chứng Asperger biểu hiện từ nhỏ, trẻ không nhìn vào mắt khi nói chuyện, không thể giao tiếp người thân kể cả bố mẹ bằng mắt. Trong các tình huống giao tiếp xã hội trẻ cảm thấy bị lúng túng, không biết trả lời hay hay phản ứng như thế nào khi có người tiếp cận, nói chuyện với trẻ.

Trong trường hợp nếu phụ huynh đưa trẻ đi thăm khám và được chẩn đoán sớm, bác sĩ có những phương pháp can thiệp trị liệu phù hợp thì trẻ sẽ khắc phục tình trạng rối loạn cảm xúc của mình.

Rối loạn tự kỷ là một hiện tượng liên quan đến nhận thức, ngôn ngữ, cảm giác kèm theo những hành vi rối loạn, suy yếu. Hội chứng rối loạn tự kỷ phát triển hệ thần kinh ở não do một số gen bất thường gây ra làm thay một cấu trúc ở những bộ phận như sinh hóa thần kinh không được bình thường, thùy trán, tiểu não, thùy thái dương,…

Hiện nay nguyên nhân rối loạn tự kỷ vẫn còn đang bỏ ngỏ. Tuy nhiên, theo thống kê các trường hợp mắc tự kỷ cho thấy nguyên nhân do gen di truyền chiếm 25%. Ngoài ra, rối loạn tự kỷ còn do môi trường xung quanh tác động như yếu tố tâm lý xuất phát từ gia đình, trẻ bị stress hay yếu tố thần kinh và sinh học như động kinh, việc chăm sóc trẻ của bố mẹ chưa đúng,…

Rối loạn phát triển lan tỏa (PDD-NOS)

PDD-NOS là một rối loạn phát triển thần kinh làm suy yếu tăng trưởng và phát triển của não. Trong số nhiều loại hội chứng tự kỷ khác nhau, các bác sĩ chẩn đoán coi PDD-NOS là một loại tự kỷ không điển hình.

Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thì 68 trẻ thì có 1 trẻ sẽ mắc rối loạn phát triển lan tỏa và cứ 1000 người trưởng thành trên toàn thế giới thì có 6 người trong số đó sẽ mắc chứng rối loạn phát triển lan tỏa.

Chứng rối loạn phát triển lan tỏa cần điều trị bằng vật lý trị liệu lẫn tinh thần, để người bệnh mau chóng rời khỏi chứng rối loạn phát triển lan tỏa này.

Phương pháp điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ

Ngôn ngữ trị liệu cho trẻ tự kỷ

Liệu pháp ngôn ngữ trị liệu là một phương pháp quan trọng trong điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ. Ngôn ngữ trị liệu giúp trẻ cải thiện kỹ năng giao tiếp với người xung quanh, thể hiện được nhu cầu hoặc mong muốn của mình.

Đối với những trẻ tự kỷ, việc trị liệu bằng ngôn ngữ thường hiệu quả nhất khi có sự kết hợp và hỗ trợ từ nhiều phía như gia đình, giáo viên, bạn bè để thúc đẩy trẻ giao tiếp nhiều hơn và tự nhiên hơn.

Một số trẻ không có ngôn ngữ và không thể phát triển các kỹ năng giao tiếp bằng lời nói thì việc sử dụng cử chỉ, ngôn ngữ ký hiệu là công cụ hữu ích để cải thiện khả năng giao tiếp của họ.

Hoạt động trị liệu trị bệnh tự kỷ ở trẻ

Hoạt động trị liệu là dạy trẻ tự kỷ các hoạt động hằng ngày như: tự ăn uống, thay quần áo, tắm giặt, giữ vệ sinh. Hoạt động trị liệu giúp trẻ có thể thực hiện được một số hoạt động nhỏ giúp trẻ nâng cao nhận thức, hành vi, củng cố những hành vi tốt, giảm các hành vi tiêu cực. Từ đó giúp trẻ có thể tham gia các hoạt động hằng ngày và giúp trẻ có thể giao tiếp dễ hơn.

Phương pháp chơi trị liệu với trẻ tự kỷ

Với liệu pháp floortime này, một bác sĩ trị liệu và cha mẹ sẽ thu hút trẻ em thông qua các hoạt động trò chơi mà trẻ thích. Dựa vào đó làm động lực để trẻ tự kỷ tham gia và tương tác với người khác. Từ việc tham gia trò chơi, bác sĩ trị liệu và cha mẹ sẽ dẫn dắt trẻ trong việc học các kỹ năng mới.

Vật lý trị liệu cho trẻ tự kỷ là phương pháp dễ thực hiện nhằm mục đích tăng kỹ năng vận động thô và xử lý các vấn đề về cảm giác, đặc biệt là vấn đề liên quan đến khả năng cảm nhận và nhận thức của cơ thể trong không gian. Vật lý trị liệu được sử dụng để cải thiện khả năng của trẻ tự kỷ trong việc tham gia vào các hoạt động hàng ngày. Phương pháp vật lý trị liệu dạy và cải thiện các kỹ năng như đi bộ, ngồi, phối hợp và cân bằng. Vật lý trị liệu có hiệu quả nhất khi được tích hợp trong chương trình can thiệp sớm.

Nếu trẻ tự kỷ nhẹ được kiểm tra, phát hiện và can thiệp sớm thì sự phát triển của trẻ vẫn có thể diễn ra tương đối bình thường, trẻ có thể hòa nhập được với cộng đồng xã hội. Trong trường hợp nặng hơn thì các biện pháp can thiệp và chăm sóc lúc này chỉ có thể giúp trẻ cải thiện phần nào để biết cách giao tiếp hơn.

Điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ bằng chế độ quan tâm chăm sóc đặc biệt

Trẻ tự kỷ rất cần tình yêu thương và sự quan tâm từ cha mẹ và người thân. Đừng mặc cảm, không chủ quan, không bỏ rơi trẻ và cũng đừng để cho ai kỳ thị trẻ. Cha mẹ hãy kêu gọi sự giúp đỡ của mọi người xung quanh, luôn ở bên con và giành thời gian dạy con.

Bệnh tự kỷ ở trẻ dù nhẹ hay nặng cũng là tổng hợp của các hội chứng, tình trạng suy giảm nhận thức, tương tác xã hội, ngôn ngữ cũng như khả năng giao tiếp. Vì vậy công việc chữa trị cần một quá trình lâu dài, kiên trì, bền bỉ cùng sự phối hợp chặt chẽ của cả cha mẹ, gia đình, giáo viên, cộng đồng mới có thể mang lại hiệu quả tốt, chứ không thể chỉ dùng thuốc chữa trị như các bệnh khác.

Cha mẹ cần phải theo dõi tình trạng tự kỷ của trẻ một cách kỹ càng, trao đổi với bác sĩ, chuyên gia tâm lý, giáo viên mẫu giáo, thực hiện đúng theo những lời khuyên và hướng dẫn trị liệu về việc chăm sóc và giáo dục trẻ.

‎Liệu pháp oxy hyperbaric‎ được thực hiện bằng cách trẻ sẽ được hít thở oxy tinh khiết trong một căn phòng hoặc buồng áp lực. Trong các buồng hyperbaric, áp suất không khí được tăng lên gấp ba hoặc bốn lần mức áp suất không khí bình thường. Điều này làm tăng lượng oxy cung cấp cho mô của cơ thể, giúp cải thiện giấc ngủ, giảm đau đầu và làm giảm các vấn đề về hành vi ở trẻ.

Các kỹ thuật thư giãn, làm dịu cảm xúc và tinh thần, chẳng hạn như massage áp lực sâu hoặc dùng chăn trọng lượng, có thể làm dịu sự lo âu, kích động ở trẻ bị ASD. ‎

Xây dựng chế độ ăn phù hợp cho trẻ, tránh các thực phẩm có chứa chất phụ gia nhân tạo (chất bảo quản, màu sắc, đường hoá học). Thay vào đó, cha mẹ hãy tập trung vào các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như: thịt gia cầm nạc, cá, chất béo không bão hoà, trái cây, rau củ tươi, thực phẩm giàu omega-3.

Can thiệp tại nhà trị bệnh tự kỷ ở trẻ

Phụ huynh và các thành viên khác trong gia đình có thể học cách chơi và tương tác với con cái theo cách thúc đẩy các kỹ năng tương tác xã hội, quản lý hành vi và dạy các kỹ năng sống và giao tiếp hàng ngày.

Cha mẹ nên dành nhiều thời gian để nói chuyện, đọc sách hay hát cho con nghe. Điều này sẽ giúp trẻ cảm nhận được tình thương và tạo cảm giác an toàn cho trẻ tự kỷ.

Khi con làm sai, các bậc phụ huynh không nên quát mắng vì điều này sẽ làm cho trẻ sợ hãi và ảnh hưởng đến tâm lý.

Khi trẻ hoàn thành một nhiệm vụ hoặc làm một việc có ích, cha mẹ nên khen hoặc thưởng cho trẻ một phần quà nhỏ để trẻ có động lực phát huy tiếp.

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ tự kỷ

Não của chúng ta là 60% chất béo, trong đó 20% là axit béo omega 3. Trong thời gian mang thai và giai đoạn sau sinh, nếu không đáp ứng đủ lượng DHA sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển não bộ của trẻ sơ sinh có thể dẫn tới bệnh trẻ tự kỷ.

Trong giai đoạn “vàng” từ 1 - 3 tuổi là giai đoạn cần bổ sung đầy đủ omega 3 để trẻ có thể phát triển não bộ một cách toàn diện nhất. Omega 3 là một trong những thực phẩm vô cùng quan trọng trong chế độ dinh dưỡng cho trẻ tự kỷ.

Nghiên cứu DOLAB có nhắc đến việc bổ sung đầy đủ omega 3 sẽ cải thiện được các tình trạng suy giảm trí nhớ, tăng khả năng đọc, và giảm hành vi tiêu cực của trẻ tự kỷ.

Những thực phẩm giàu omega 3 là cá thu, cá hồi, cá ngừ, cải xoăn, rau bó xôi, cải xanh, súp lơ, rau bina…

Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất

Trong quá trình phát triển của trẻ, việc bổ sung đầy đủ vitamin là khoáng chất là điều rất cần thiết để tránh tình trạng trẻ tự kỷ. Sau đây là một số vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển não bộ của trẻ.

Vitamin D là một trong những chất xúc tác trong quá trình tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh và hệ thống phát triển thần kinh của não bộ . Khi nồng độ vitamin D thấp, khả năng giữ và hình thành các kết nối thần kinh sẽ bị ức chế gây ảnh hưởng đến quá trình phát triển của não bộ.

Vitamin E giúp bảo vệ các chức năng của não. Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng vitamin E có thể giúp giảm căng thẳng trên não thông qua việc cung cấp năng lượng và giảm stress

Kẽm làm tăng hệ thống miễn dịch trong não, nó giúp trẻ tự kỷ kiểm soát các xung thần kinh.

Vitamin B6 cũng rất cần thiết trong quá trình phát triển của trẻ. Một trong những dấu hiệu của việc thiếu hụt vitamin B6 là trầm cảm và mất trí nhớ. Nên bổ sung đầy đủ vitamin B6 có thể giúp trẻ có một trí nhớ tốt.

Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, thức uống có gas

Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí khoa học trực tuyến Plos One cho thấy việc lạm dụng đồ uống có gas có thể làm chậm phát triển não bộ và giảm chất lượng giấc ngủ khiến trẻ có nguy cơ mắc tự kỷ.

Một nghiên cứu của đại học bang Ohio cho rằng việc ăn thức ăn nhanh ảnh hưởng đến trí não của trẻ, những trẻ ăn thức ăn nhanh thường xuyên có điểm số thấp hơn trong những bài kiểm tra toán, khoa học và tập đọc.

Vì vậy, để điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ, ba mẹ cần hạn chế cho trẻ ăn đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn cũng như nước uống có gas.